Investeren in klimaatrobuuste maatregelen is enorm belangrijk

Nederland heeft tegenwoordig te maken met vier klimaattrends: het wordt warmer, droger,
regenbuien worden extremer en de zeespiegel stijgt. De effecten en gevolgen hiervan verschillen per sector. Maar in alle gevallen is het nodig om adaptieve maatregelen te treffen en zo grote
problemen en hoge kosten te voorkomen. 

Enerzijds wateroverlast, anderzijds droogte

Niet alleen wateroverlast, maar ook de droogte zorgt voor problemen op de korte én lange termijn. We zien dat een langdurig laag grondwaterpeil kan zorgen voor aantasting van de houten paalfundering door houtrot, of verzakking van een fundering op staal. Bij wegen, spoorwegen en kabels en leidingen leidt dit tot (ongelijkmatige) zettingen, wat onder andere leidt tot ongepland onderhoud en snelheidsbeperkingen. Een structureel hoog grondwaterpeil is echter ook van invloed op gebouwen en infrastructuur. Dit kan leiden tot wateroverlast en aantasting van de constructie. Om dat soort problemen aan te pakken, moeten we leren uit het verleden en de toekomstige gevolgen proberen te voorkomen door NU in te grijpen en hierin te investeren. 

Maar hoe dan? Daar heeft Fugro wel een idee over. Fugro is ’s werelds leidende geo-data specialist en verzamelt uitgebreide informatie over de aarde en alles wat de mens daarop heeft gebouwd. “Maar het blijft niet bij verzamelen”, zegt Leo Zwang,
Director Water Europe bij Fugro. Hij constateert dat er wel wordt ingespeeld op de problematiek door klimaatverandering, maar geotechnische expertise is daarin een ondergeschoven kindje. “Bij de huidige klimaatstresstesten wordt geen geotechnische ervaring gevraagd, terwijl -bij de problemen die we net schetsten- geotechniek een enorm grote rol speelt. Fugro legt juist die verbindingen waardoor kansen niet onbenut blijven. We komen graag zo vroeg mogelijk in beeld om mee te denken in het ontwerp op het gebied van de ondergrond. Op die manier kunnen er kosten bespaard worden op het gebied van beheer en onderhoud op de lange termijn.” 

Schade houten paalfundering door droogstand.

Klimaatverandering in huidige ontwerpen

“Op dit moment zien we steeds meer dat er circulaire wegen worden aangelegd. Dat is een mooie ontwikkeling. Dit betreft echter veelal alleen de inrichting van de weg en verduurzaming van materiaalgebruik bovengronds. Regenwater afvoer gaat vaak nog op de klassieke wijze via bermsloten naar het watersysteem. Met name in verdrogingsgebieden valt hier veel winst mee te behalen”, zegt Zwang. 

“Een mooi voorbeeld van zo’n project is de provinciale weg Epe-Heerde (N-794), waar Fugro het geohydrologisch ontwerp klimaatbestendig heeft ingevuld. De weg ligt op de rand van de Veluwe. Dit is geohydrologisch gezien een lastig gebied. Dat komt door de sterke fluctuatie van het grondwater, een wisselend maaiveldhoogteverloop van de weg en de aanwezigheid van hoog ecologische beken waar geen hemelwater afkomstig van de wegverharding op mag worden afgevoerd. Op enkele locaties langs de weg werd wateroverlast ervaren. Het afwateringssysteem ontwerp is een maatwerk oplossing geworden en afgestemd op de beschikbare ‘beperkte’ ontwerpruimte. Daarbij zijn verschillende (nieuwe) technieken toegepast, waaronder DSI-hemelwaterinfiltratiebronnen om aan de eisen te kunnen voldoen. Op deze wijze is een wegreconstructie conform de eisen gerealiseerd, waarbij de ontwatering duurzaam plaatsvindt en tevens de wateroverlast voor omwonenden is opgelost.”

Klimaatbestendig stedelijk gebied

“Het creëren van een klimaatbestendig stedelijk gebied, dát is één van onze doelen”, vult Wouter Kooijman, Senior Adviseur Hydrologie bij Fugro, hem aan. “Maar ook op het gebied van landbouw, infra en onroerend goed kijken we naar klimaatbestendigheid. En klimaatbestendig inrichten is niet mogelijk zonder de bodem en waterhuishouding mee te nemen in een ontwerp.” Kooijman denkt dat de nieuwe contractvormen hier wel kansen toe gaan bieden. “Bij een klimaatbestendig inrichtingsvoorstel bekijkt Fugro in een vroeg stadium of de bodem en de waterhuishoudkundige gesteldheid geschikt zijn voor een bepaalde oplossing. Is dit niet het geval, dan wordt vervolgens onderzocht of het gebied alsnog geschikt te maken is. Als ook dat niet kan, wordt de vraag gesteld of er andere keuzes gemaakt kunnen worden bij de inrichting. Fugro adviseert bij dit gehele proces. Ook zoeken we naar manieren om een overschot van water in de winter te bergen en aan te spreken in periode van droogte.” Zwang besluit: “We zien al dat er bovengronds sprake is van verduurzamen en klimaatadaptief aanpassen, maar ook ondergronds kan daar veel meer pro-actief mee omgesprongen worden. Daar denken wij maar al te graag in mee! Daarnaast hebben wij unieke technologie in huis (zoals doorlatendheidssonderingen, HPT) om onze ontwerpen betrouwbaar te verifiëren.”